کار علمی چیست ؟ گویی علم رویایی است که هرچه زن و مرد به مرزهای آن نزدیکتر می شوندعلم برایشان دست نیافتنی تر و کار علمی دشوارتر جلوه می کند اگر اندکی همدلانه نگاه کنیم می پذیریم که گاهی این دشواری و دشوار یابی علم خودش را بیشتر برای زنان نمایان ساخته تا آنجا که گاهی این سوال به ذهنمان رسیده و گاهی نیز بر زبانمان جاری شده است که «آیا تفاوتی میان زنان و مردان در کار علمی وجود دارد؟ و یا اساساً زنان می تواند کار علمی انجام دهند؟
شاید بتوان در میان نظرات جامعه شناسان و روانشناسان و فلاسفه پاسخ هایی به این پرسش یافت اما باید دقت کنیم هر پاسخی به این پرسش خود نیاز به کاری علمی دارد و این یعنی موضوع تحقیق که خود راه انجام دادن تحقیق است .یعنی برای اینکه بدانیم زنان میتوانند کار علمی انجام دهند یا خیر باید کار علمی انجام دهیم این موضوع حتی انقدر به ما مجال نمی دهد که یکبار فارغ از آن تحقیقی بکنیم و بعد درباره اش تصمیمی بگیریم یعنی فراغتی وجود ندارد و پیش از آنکه نیت انجام یک کار علمی جدید به مخیله مان خطور می کند دامنمان را گرفته است این همان وضعی است که ما زنان در مقابل این پرسش داریم. ما زنان می توانیم مواضع مختلفی در پاسخ به این پرسش که «آیا اساساً زنان می توانند کار علمی انجام دهند یا خیر؟» بگیریم. اگر کسی در پاسخ به این سوال بگوید «زنان اساساً نمی توانند کار علمی انجام دهند و برای کارهای دیگری ساخته شده اند»احتمالاً باید شروع به مقاومت شکننده ای بکند در مقابل فکر کردن و پیگیری کردن جاری ترین مسائل زندگی اش. اگر کسی در پاسخ به آن سوال بگوید «کار علمی کار علمی است، زن و مرد ندارد!» آن وقت انگار باید منکر اقتضائات و نیازهای خاص زنان و مردان شود و علاوه بر این باید چرایی دیر یابی و دشواریابی علم در میان زنان را تعلیل کند. البته پاسخ های دیگری هم میتوان داد و این پرسش را به نحوی بر عهده گرفت اما آنچه مسلم است و نمیتوان آن را نادیده انگاشت و پاسخی به آن نداد.کسی که چنین ادعایی میکند یا وارد بازی علم نشده است یا اگر شده پاسخی ضمنی را نا خود آگاه پذیرفته است. لذا این سوال که « آیا اساساً زنان می توانند کار علمی بکنند یا خیر» دعوتی بسیار جدی است ازطرف علم برای زنان.شاید همراه آن ،تهدید و تمسخر و آزار در کنار تعجب و تشویق و تلاش وجود داشته باشد اما هر چه که هست نهایتاً دعوتی بسیار جدی است که به عمق وجود هر زنی رخنه می کند.شاید هم یک بار دیگر باید بپرسیم که اساساً کار علم چیست و اصلاً نه فقط زن که آدمی را چه به علم و کار علمی؟! باید بپرسیم که آیا علم ما را با همه ی آنجچه که هستیم رعایت می کند؟ آیا علم صنمی با ذات ما دارد؟اگر چنین است آیا در این میان بین زن و مرد تفاوتی هست؟ اگر چنین است آن وقت بپرسیم علم چیست؟ اینجا « خانه ی بانوان اشراق» است کاری که در «اشراق» در جریان است اینجا خانه می کند .در اشراق می پرسیم علم چیست و با سیاست و هنر و روزمرگی چکار دارد، اما نه هر پرسیدنی ، پرسیدنی که به یاد داشته باشد هر پاسخی بدهیم آن را بر عهده گرفته ایم . این است که در« اشراق »صرفاً پژوهش انجام نمی شود ، بلگکه هر کس در هر طرح پژوهشی تلاش می کند مسائلش را تا عمق دعوت علم و لوازمشرا تا هر افاده ای که داشته باشد دنبال کند. این که شکل و شیوه ی این تلاش چیست می شود فرم کار «اشراق»
«اشراق» تلاش می کند یک جمع علمی باشد که با تمامیت خویش در صحنه حاضر است .این صرفاً وقتی اتفاق می افتد که بتوانیم مسائل را درست ببینیم و اساس آنها را نشان دهیم. فرم کار علمی ما از یک طرف مقتضی گفتگوی مداوم و متأملانه بر سر مسائل اهمیت به آنها و نحوه ی پرداخت آنهاست، از طرف دیگر مقتضی درگیری با سنت های علمی موجود پشت هر طرح مسئله است و نهایتاً مقتضی موضع گیری آگاهانه نسبت به جغرافیای سیاسی مسائل است. این است که در «اشراق» به جای اینکه کارها را به عملی و نظری صفی و ستادی برنامه ریزی و اجرایی تقسیم کنیم به گفتگویی می پردازیم که در آن هر کس مستمراً فهمش را از خود بر جای بگذارد و بر پیکره ی علم تراشی بزند تنها چنین تراشی است که می تواند وضع ما را بهبود بخشد و آرام کند.« خانه ی بانوان اشراق» خانه ی بانوان «اشراق» است یعنی در فرم «اشراق» مشارکت می کند نه اینکه کار زنان را به لحاظ موضوع تفکیک کند و صرفاً در «حوزه ی زنان» کار کند . اینجا تنها تلاش می کنیم تا جایی که می شود اقتضائات کار بانوان رعایت شود، اما اینکه این اقتضائات چیست هم خود مسئله است و اگر صرفاً در پی حلش باشیم، بی آنکه بتوانیم آن را تعبیر کنیم نخواسته ایم زیر بار آن پرسش برویم که «آیا اساساً زنان می توانند کار علمی بکنند؟» نمی توان کار علمی زنان را از مراعات اقتضائاتشان تفکیک کرد ما نمیتوانیم وجودمان را دو قسمت کنیم ، در یک قسمت کار علمی انجام دهیم و در یک قسمت اقتضائاتمان را برآورده کنیم چنین طرحی دیری دوام نخواهد داشت .
