جمع خوانی کتاب "لایف استایل"

این سوالات مقدمه‌ای برای ورود به حوزه سبک زندگی است. ما می‌خواهیم برای آغاز، کتاب لایف استایل را با هم بخوانیم و همراه با این کتاب بدون ورود عمیق تحلیلی به مسائل و تنها از طریق تفسیر ظاهر پدیده‌های ملموس به باطن آنها برسیم و موقف خودمان را در نسبت با غرب، در نسبت با مسلمانان و در نهایت در نسبت با اسلام، بهتر درک کنیم. برنامه ما برای جمع‌خوانی کتاب اینگونه است که در سه جلسه این کتاب را بین خودمان به مباحثه می‌گذاریم و در جلسه‌ای دیگر از نویسندگان کتاب دعوت می‌کنیم تا سوالاتمان را از ایشان بپرسیم و نقد و نظرها را بشنویم.

کتاب لایف استایل از مجموعه کتب «زندگی بدون سبک» انتشارات امیرکبیر است که به نحوی مدخلی برای ورود به کتب دیگر این مجموعه می‌باشد. و همانند تمام کتاب‌های این مجموعه، در چهار فصل تنظیم شده است. فصل نخست که «طرح مسئله» نام دارد، چگونگی تولد لایف‌استایل را شرح می‌دهد. جلسه اول را با این فصل آغاز می‌کنیم و جلسه دوم به فصل دوم  می‌پردازیم که «زمینه لایف‌استایل» نام دارد و زمینه‌های تاریخی این وضعیت را حتی در تمدن غربی تبیین می‌کند. فصل سوم کتاب، تبیین «زمانه لایف‌استایل» را محور مباحث قرار داده است. در این فصل، تمایز میان لایف استایل و سبک زندگی معلوم می‌شود و دلیل مصرفی خواندن جامعه مصرفی در زمانه لایف‌استایل روشن شده و وضعیت فرهنگ، صنعت، نظام پولی و بانکی، تکنولوژی، ورزش و پزشکی این جامعه بررسی گردیده است. در فصل چهارم این کتاب نیز تلاش شده است نسبت میان انقلاب اسلامی ایران و لایف‌استایل مشخص شود. که ما دو فصل اخیر را محل بحث جلسه سوم گذاشته‌ایم.

هیئت بانوان اشراق

روزها از پی هم می آیند و می روند..... آری خیلی زود دیر می شود هر صبح بر آشفته تر از اضطراب کار روزانه بر می خیزیم و چنان در روزمره گی هایمان غرق می شویم که آمدن شبی دیگر از عمرمان را حس نمی کنیم گاه چنان به تلاش و تکاپو مشغولیم که هدف را از یاد می بریم مقصد را فراموش می کنیم ، اصلاً یادمان می رود کی آمده ایم؟ راه را چگونه آغاز کرده ایم؟ اصلاً راه کدام است و بی راه کدام؟ و در پایان به کجا می رسیم. زمان آنقدر شتابان می رود که ما را هم در شتاب زدگی خود غرق می کند....

آری ما به شناور بودن در زمان عادت کرده ایم. تنها راه چاره در این برهوت لم یزرع خلوت است و بس خلوتی از جنس راز و نیاز ، از جنس توسل ،اصلاً این خاصیت خلوت با اهل بیت (ع) است. احوالاتت را دگرگون می کنند، بی تابت می کنند، آرامت می کنند، قرارت می دهند، بزرگت می کنند. هر جا که باشی ، هر کس که باشی محتاج می شوی، محتاج دریای کرامتشان. در خانه ی بانوان اشراق برآن شدیم تا با همه ی کوچکی مان، علم هیئت را بلند کنیم تا هر قدمی که برمیداریم ذیل این پرچم باشد. ذیل عنایات سیده النساء العالمین بانوی آب و آیینه حضرت فاطمه (س) معتقدیم هیئت همدلی و صمیمیت می آورد، انس می آورد. در هیئت دست خیلی ها را می گیرند و از غرقاب زمان بیرون می کشند تا لحظه ای مکث کنند، تا لحظه ای بیاسایند ، نگاهی بیندازند به آغاز به راه ، به مقصد و با این نگاه چقدر تلاششان معنا میگیردو راستی می یابد. خستگی شان چه راحت تکانده می شود. در طلب و امید این نگاه نورانی دست گرم شما را در دست خواهیم گرفت . ربنا هب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهاب.

باشگاه کودک و تربیت

مادر مومن و متعهد ، امروز به طرز روح فرسایی دغدغه مند است. دغدغه ی رشد اخلاقی ،اجتماعی و علمی فرزندش را دارد و خلاقیت و سلامت روانی و جسمی او هم برایش مهم است می داند که در موقعیتی تاریخی است و می تواند زمینه ساز تحولی تاریخی باشد، اما راه پیش رو تاریک و مبهم است. روایات حوزه ی تربیت حداقلی است و عموماً ناظر به مسائل کلان تربیت است . تلاش برای فهم و عمل به احادیث نیز گهگاه تناقض آمیز و دور از دسترس فهم به نظر می رسد. تلاش مادر او را از یک کار سهل انگارانه و ساده لوحانه منع می کند، اما شاید نتواند راه حلی نهایی بیابد . کمبود همه چیز از کتاب و نرم افزار تا مربی و مشاور کودک و وجود کارهای کلیشه ای و بدون خلاقیت هنری و فاقد جذابیت مزید بر شرایط پیشین است .نبود مرکزی مستقل جهت جمع آوری کارهای انجام شده و عدم اطلاع مادران از کتاب های حداقلی موجود در امر تربیت از دیگر معضلات است .بچه ها به طور عمومی تنها هستند و نیاز به بازی و تعامل با همسالان دارند . از طرفی دغدغه ی حضور اجتماعی زن وجود دارد که مسئولیت همسری و مادری ، فراغتی برای پرداختن به آن باقی نمی گذارد و او را ناگزیر به انتخاب بین این دو و نهایت کمرنگ شدن آن دیگری می کند. همه ی این ها این مدل اتاق کودک را به عنوان الگوی جمع در نظر ما می آورد. تجربه مکانی که در آن مادر و کودک در کنار هم و بدون جدا شدن کودک از آغوش گرم مادر در فضای صمیمی مثل یک خانه حضور داشته باشند و فراغتی حاصل شود برای مادری متعهد تا اینکه بتواند خود را مرور کند چه کنم ؟کجا هستم ؟ چه باید بکنم که روزمره نباشم و فرزندم نیز همچو من؟

سخن آغازین

 

کار علمی چیست ؟ گویی علم رویایی است که هرچه زن و مرد به مرزهای آن نزدیکتر می شوندعلم برایشان دست نیافتنی تر و کار علمی دشوارتر جلوه می کند اگر اندکی همدلانه نگاه کنیم می پذیریم که گاهی این دشواری و دشوار یابی علم خودش را بیشتر برای زنان نمایان ساخته تا آنجا که گاهی این سوال به ذهنمان رسیده و گاهی نیز بر زبانمان جاری شده است که «آیا تفاوتی میان زنان و مردان در کار علمی وجود دارد؟ و یا اساساً زنان می تواند کار علمی انجام دهند؟

شاید بتوان در میان نظرات جامعه شناسان و روانشناسان و فلاسفه پاسخ هایی به این پرسش یافت اما باید دقت کنیم هر پاسخی به این پرسش خود نیاز به کاری علمی دارد و این یعنی موضوع تحقیق که خود راه انجام دادن تحقیق است .یعنی برای اینکه بدانیم زنان میتوانند کار علمی انجام دهند یا خیر باید کار علمی انجام دهیم این موضوع حتی انقدر به ما مجال نمی دهد که یکبار فارغ از آن تحقیقی بکنیم و بعد درباره اش تصمیمی بگیریم یعنی فراغتی وجود ندارد و پیش از آنکه نیت انجام یک کار علمی جدید به مخیله مان خطور می کند دامنمان را گرفته است این همان وضعی است که ما زنان در مقابل این پرسش داریم. ما زنان می توانیم مواضع مختلفی در پاسخ به این پرسش که «آیا اساساً زنان می توانند کار علمی انجام دهند یا خیر؟» بگیریم. اگر کسی در پاسخ به این سوال بگوید «زنان اساساً نمی توانند کار علمی انجام دهند و برای کارهای دیگری ساخته شده اند»احتمالاً باید شروع به مقاومت شکننده ای بکند در مقابل فکر کردن و پیگیری کردن جاری ترین مسائل زندگی اش. اگر کسی در پاسخ به آن سوال بگوید «کار علمی کار علمی است، زن و مرد ندارد!» آن وقت انگار باید منکر اقتضائات و نیازهای خاص زنان و مردان شود و علاوه بر این باید چرایی دیر یابی و دشواریابی علم در میان زنان را تعلیل کند. البته پاسخ های دیگری هم میتوان داد و این پرسش را به نحوی بر عهده گرفت اما آنچه مسلم است و نمیتوان آن را نادیده انگاشت و پاسخی به آن نداد.کسی که چنین ادعایی میکند یا وارد بازی علم نشده است یا اگر شده پاسخی ضمنی را نا خود آگاه پذیرفته است. لذا این سوال که « آیا اساساً زنان می توانند کار علمی بکنند یا خیر» دعوتی بسیار جدی است ازطرف علم برای زنان.شاید همراه آن ،تهدید و تمسخر و آزار در کنار تعجب و تشویق و تلاش وجود داشته باشد اما هر چه که هست  نهایتاً دعوتی بسیار جدی است که به عمق وجود هر زنی رخنه می کند.شاید هم یک بار دیگر باید بپرسیم که اساساً کار علم چیست و اصلاً نه فقط زن که آدمی را چه به علم و کار علمی؟! باید بپرسیم که آیا علم ما را با همه ی آنجچه که هستیم رعایت می کند؟ آیا علم صنمی با ذات ما دارد؟اگر چنین است آیا در این میان بین زن و مرد تفاوتی هست؟ اگر چنین است آن وقت بپرسیم علم چیست؟ اینجا « خانه ی بانوان اشراق» است  کاری که در «اشراق» در جریان است اینجا خانه می کند .در اشراق می پرسیم علم چیست و با سیاست و هنر و روزمرگی چکار دارد، اما نه هر پرسیدنی ، پرسیدنی که به یاد داشته باشد هر پاسخی بدهیم آن را بر عهده گرفته ایم . این است که در« اشراق »صرفاً پژوهش انجام نمی شود ، بلگکه هر کس در هر طرح پژوهشی تلاش می کند مسائلش را تا عمق دعوت علم و لوازمشرا تا هر افاده ای که داشته باشد دنبال کند. این که شکل و شیوه ی این تلاش چیست می شود فرم کار «اشراق»

 «اشراق» تلاش می کند یک جمع علمی باشد که با تمامیت خویش در صحنه حاضر است .این صرفاً وقتی اتفاق می افتد که بتوانیم مسائل را درست ببینیم و اساس آنها را نشان دهیم. فرم کار علمی ما از یک طرف مقتضی گفتگوی مداوم و متأملانه بر سر مسائل اهمیت به آنها و نحوه ی پرداخت آنهاست، از طرف دیگر مقتضی درگیری با سنت های علمی موجود پشت هر طرح مسئله است و نهایتاً مقتضی موضع گیری آگاهانه نسبت به جغرافیای سیاسی مسائل است. این است که در «اشراق» به جای اینکه کارها را به عملی و نظری صفی و ستادی برنامه ریزی و اجرایی تقسیم کنیم به گفتگویی می پردازیم که در آن هر کس مستمراً فهمش را از خود بر جای بگذارد و بر پیکره ی علم تراشی بزند تنها چنین تراشی است که می تواند وضع ما را بهبود بخشد و آرام کند.« خانه ی بانوان اشراق» خانه ی بانوان «اشراق» است یعنی در فرم «اشراق» مشارکت می کند نه اینکه کار زنان را به لحاظ موضوع تفکیک کند و صرفاً در «حوزه ی زنان» کار کند . اینجا تنها تلاش می کنیم تا جایی که می شود اقتضائات کار بانوان رعایت شود، اما اینکه این اقتضائات چیست هم خود مسئله است و اگر صرفاً در پی حلش باشیم، بی آنکه بتوانیم آن را تعبیر کنیم نخواسته ایم زیر بار آن پرسش برویم که «آیا اساساً زنان می توانند کار علمی بکنند؟» نمی توان کار علمی زنان را از مراعات اقتضائاتشان تفکیک کرد ما نمیتوانیم وجودمان را دو قسمت کنیم ، در یک قسمت کار علمی انجام دهیم و در یک قسمت اقتضائاتمان را برآورده کنیم چنین طرحی دیری دوام نخواهد داشت . 

بسم الله الرحمن الرحیم

خدایا، از تو می‌خواهیم که به سبب دانش بی‌حدّ خود، برای ما خیر و نیکی را برگزینی. پس بر محمد و خاندانش درود فرست و از هر چیز برترین را نصیب ما فرما.

به ما الهام کن که آنچه را نیک و درست است، بدانیم و عمل کنیم، و این را وسیله‌ای قرار ده تا به آنچه برایمان مقدّر فرموده‌ای خشنود شویم، و به حکمی که در حقّ ما کرده‌ای گردن نهیم. پسپریشانیِ دو دل بودن را از قلب ما بزدای و ما را به یقینی همانند یقین بندگان مخلص خود یاری نمای،

و مخواه که در شناخت آنچه برای ما برگزیده‌ای، ناتوان مانیم، تا آن جا که حرمت تو در چشم ما اندک شود و آنچه مقدّر کرده‌ای پیش ما ناپسند آید و به حالتی دچار شویم که از نیک فرجامی دورتر است و به غیر عافیت نزدیک‌تر.

آنچه را قسمتمان کرده‌ای و برای ما ناخوشایند است، محبوب ما گردان، و آن حکم تو را که دشوار می‌پنداریم، آسان ساز، و در دل ما انداز که در برابر آنچه در حقّ ما خواسته‌ای، تسلیم تو باشیم، و نخواهیم که آنچه به تأخیر انداخته‌ای، پیش افتد، و آنچه پیش انداخته‌ای، به تأخیر افتد، و آنچه را محبوب توست، ناپسند نداریم، و آنچه را خوش نمی‌داری، اختیار نکنیم.

کار ما را به آن سرانجام که نیک‌تر است و آن فرجام که پسندیده‌تر، پایان ده؛ زیرا تو نفیس‌ترین چیزها را می‌بخشی، و بخشش‌های بزرگ می‌دهی، و هر چه بخواهی همان می‌کنی، و تو بر هر کار توانایی.

دعای (33)صحیفه سجادیه- نیایش امام سجاد در طلب خیر